HỐI TIẾC CỦA KẺ SẮP LÌA ĐỜI [REGRETS OF THE DYING]

Tôi có nhiều năm công tác trong lĩnh vực chăm sóc giảm nhẹ nỗi đau cho người bệnh. Đa số bệnh nhân của tôi đã về nhà nằm chờ thần chết mang đi. Có một vài kỷ niệm đặc biệt thật sự ấn tượng khi tôi chăm sóc họ trong quãng thời gian từ 3 đến 12 tuần cuối của cuộc đời mỗi bệnh nhân.

Người ta dường như trưởng thành hơn khi đối mặt với cái chết. Tôi học được một điều rằng không nên đánh giá thấp khả năng có thể xảy ra sự thay đổi của một ai đó. Một số người thay đổi đáng kinh ngạc. Mỗi người đều trải qua một chuỗi những cảm xúc khác nhau từ mong đợi, từ chối, sợ hãi, giận dữ, hối hận đến từ chối lần nữa và cuối cùng là chấp nhận sự thật. Mỗi người trong số họ đều tìm thấy sự bình yên của mình trước khi rời khỏi cõi đời. Tất cả họ đều như vậy.

Khi được hỏi rằng điều gì làm cho họ hối tiếc hoặc nếu được làm lại liệu họ có làm khác đi không, có một số chủ đề rất quen thuộc luôn được đề cập tới. Và sau đây là 5 tình huống trả lời phổ biến nhất:

1. Ước gì tôi đủ can đảm để sống một cuộc sống cho bản thân mình, không phải sống cuộc đời mà người khác trông chờ ở tôi

 Đây gần như là điều mà mọi người hối tiếc nhất. Càng gần với cái chết, người ta càng nhận thấy mình có quá nhiều ước mơ còn dang dở. Hầu như mọi người đã không cho phép mình thực hiện thậm chí là chỉ một nửa ước mơ của mình, để rồi họ phải chết trong cảm giác điều đó là do họ đã hoặc chưa thực hiện.

Hãy cố gắng và trân trọng ít nhất một vài  ước mơ của mình trong hành trình cuộc đời bạn, điều này rất quan trọng. Đừng để khi bạn ốm đau bệnh tật mới nhận ra điều đó, đã quá muộn rồi. Sức khỏe mang lại cho bạn sự tự do thoải mái mà rất ít người nhận ra, cho đến khi bạn không còn sở hữu được nó.

2. Ước gì tôi đã không làm việc quá cật lực

 Đây là câu trả lời của nhiều nam bệnh nhân mà tôi chăm sóc. Họ đã bỏ lỡ thời niên thiếu của con cái mình và bỏ phí luôn cả khoảng thời gian êm đềm bên cạnh người bạn đời của mình. Nữ bệnh nhân cũng hối tiếc về điều này. Nhưng đa số câu trả lời đến từ thế hệ người lớn tuổi, những người phụ nữ không phải là trụ cột gia đình. Đa số những người đàn ông tôi chăm sóc đều rất hối tiếc vì đã mất quá nhiều thời gian quay cuồng trong công việc.

Bằng cách đơn giản hóa cuộc sống và thực hiện những chọn lựa tỉnh táo thì bạn sẽ không quan tâm đến vấn đề thu nhập như bây giờ. Và bằng cách tạo ra nhiều không gian hơn trong cuộc sống, bạn sẽ trở nên hạnh phúc hơn và cởi mở hơn với các cơ hội mới, những cái phù hợp với lối sống mới của bạn.

3. Ước gì tôi đã can đảm biểu lộ những cảm xúc của mình

 Rất nhiều người tự kiềm nén cảm xúc chỉ vì muốn giữ hòa bình với những người khác. Kết quả là, họ chấp nhận một cuộc sống tầm thường và không bao giờ trở thành những người mà họ thực sự có khả năng trở thành. Nhiều căn bệnh liên quan đến sự cay đắng và oán giận mà họ phải gánh chịu.

Chúng ta không thể kiểm soát được phản ứng của người khác. Ban đầu mọi người có thể phản ứng khi thấy bạn thay đổi, nhưng khi bạn nói chuyện một cách trung thực thẳng thắn, thì có thể mối quan hệ của bạn sẽ được nâng lên một tầm cao mới và bền chặt hơn. Hoặc có thể là mối quan hệ lỏng lẻo này sẽ biến mất khỏi cuộc sống của bạn. Dù cái nào xảy ra đi chăng nữa, bạn cũng là người chiến thắng.

4. Ước gì tôi vẫn giữ liên lạc với bạn bè của mình.

Thường thì họ sẽ không thực sự nhận ra sự quan trọng cần thiết của những người bạn cũ cho đến những tuần cuối cùng khi cái chất cận kề và đến lúc ấy thì không dễ dàng gì để liên lạc gặp gỡ. Nhiều người bị cuốn vào cuộc sống riêng của mình và để cho tình bạn quý giá trượt dốc trong những năm qua. Nhiều người đã rất hối tiếc về việc không dành nhiều thời gian cho tình bạn và nỗ lực vì mối quan hệ này. Mọi người đều nhớ đến bạn bè của mình khi đang chết dần đi.

Điều này rất phổ biến với những ai đang quay cuồng trong cuộc sống bận rộn mà không nhận ra mối quan hệ bạn bè của mình trượt dốc. Nhưng khi bạn đang phải đối mặt với cái chết đến gần, các chi tiết thực tế trong cuộc sống sẽ mất đi sự quan trọng. Tất nhiên với nhiều người, nếu có thể thì họ muốn giải quyết cho xong các vấn đề về tài chính. Bản thân các vấn đề đó không thật sự quan trọng với họ; họ muốn làm những điều đó cho lợi ích của những người mà họ yêu thương. Nhưng thường họ quá yếu và không đủ sức đảm nhiệm công việc này. Những gì còn lại trong những tuần cuối cùng luôn chỉ là tình yêu và các mối quan hệ.

5. Ước gì tôi đã để cho bản thân mình được hạnh phúc hơn.

Điều này thật đáng ngạc nhiên. Nhiều người cho đến cuối đời mới nhận ra rằng: hạnh phúc là một sự lựa chọn. Họ đã mắc kẹt trong các mô hình cũ và thói quen. Cái được gọi là “tiện nghi” quen thuộc tràn vào cảm xúc của họ, cũng như cuộc sống vật chất. Lo sợ thay đổi thì họ giả vờ cho người khác, và bản thân của họ, rằng họ cảm thấy hạnh phúc. Nhưng ẩn sâu bên trong, họ mong muốn cười đúng cách và được ngu ngốc trong cuộc sống của họ một lần nữa.

Khi đang trên giường bệnh, những gì người khác nghĩ về bạn là một chặng đường dài từ tâm trí của bạn. Tuyệt vời làm sao khi sẵn sàng đi tiếp và mỉm cười một lần nữa, rất lâu trước khi bạn sắp lìa đời.

Cuộc sống là sự lựa chọn. Đó là cuộc sống CỦA BẠN. Chọn một cách có ý thức, chọn một cách khôn ngoan, chọn một cách trung thực. Chọn lựa hạnh phúc.

———————————————- English Version ———————————————————-

For many years I worked in palliative care. My patients were those who had gone home to die. Some incredibly special times were shared. I was with them for the last three to twelve weeks of their lives.

People grow a lot when they are faced with their own mortality. I learnt never to underestimate someone’s capacity for growth. Some changes were phenomenal. Each experienced a variety of emotions, as expected, denial, fear, anger, remorse, more denial and eventually acceptance. Every single patient found their peace before they departed though, every one of them.

When questioned about any regrets they had or anything they would do differently, common themes surfaced again and again. Here are the most common five:

1. I wish I’d had the courage to live a life true to myself, not the life others expected of me.

This was the most common regret of all. When people realise that their life is almost over and look back clearly on it, it is easy to see how many dreams have gone unfulfilled. Most people had not honoured even a half of their dreams and had to die knowing that it was due to choices they had made, or not made.

It is very important to try and honour at least some of your dreams along the way. From the moment that you lose your health, it is too late. Health brings a freedom very few realise, until they no longer have it.

2. I wish I didn’t work so hard.

This came from every male patient that I nursed. They missed their children’s youth and their partner’s companionship. Women also spoke of this regret. But as most were from an older generation, many of the female patients had not been breadwinners. All of the men I nursed deeply regretted spending so much of their lives on the treadmill of a work existence.

By simplifying your lifestyle and making conscious choices along the way, it is possible to not need the income that you think you do. And by creating more space in your life, you become happier and more open to new opportunities, ones more suited to your new lifestyle.

3. I wish I’d had the courage to express my feelings.

Many people suppressed their feelings in order to keep peace with others. As a result, they settled for a mediocre existence and never became who they were truly capable of becoming. Many developed illnesses relating to the bitterness and resentment they carried as a result.

We cannot control the reactions of others. However, although people may initially react when you change the way you are by speaking honestly, in the end it raises the relationship to a whole new and healthier level. Either that or it releases the unhealthy relationship from your life. Either way, you win.

4. I wish I had stayed in touch with my friends.

Often they would not truly realise the full benefits of old friends until their dying weeks and it was not always possible to track them down. Many had become so caught up in their own lives that they had let golden friendships slip by over the years. There were many deep regrets about not giving friendships the time and effort that they deserved. Everyone misses their friends when they are dying.

It is common for anyone in a busy lifestyle to let friendships slip. But when you are faced with your approaching death, the physical details of life fall away. People do want to get their financial affairs in order if possible. But it is not money or status that holds the true importance for them. They want to get things in order more for the benefit of those they love. Usually though, they are too ill and weary to ever manage this task. It is all comes down to love and relationships in the end. That is all that remains in the final weeks, love and relationships.

5. I wish that I had let myself be happier.

This is a surprisingly common one. Many did not realise until the end that happiness is a choice. They had stayed stuck in old patterns and habits. The so-called ‘comfort’ of familiarity overflowed into their emotions, as well as their physical lives. Fear of change had them pretending to others, and to their selves, that they were content. When deep within, they longed to laugh properly and have silliness in their life again.

When you are on your deathbed, what others think of you is a long way from your mind. How wonderful to be able to let go and smile again, long before you are dying.

Life is a choice. It is YOUR life. Choose consciously, choose wisely, choose honestly. Choose happiness.